: ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอตาคลี:

ประวัติความเป็นมาของ กศน.อำเภอตาคลี

จังหวัดนครสวรรค์มีเขตพื้นที่การปกครองแบ่งออกเป็นอำเภอทั้งหมด 15 อำเภอ อำเภอ   ตาคลีเป็นหนึ่งในเขตพื้นที่จังหวัดนครสวรรค์ ซึ่งมีประวัติและตำนานเรื่องเล่าเกี่ยวกับพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย  รัชกาลที่ 2 เรื่องพระสังข์ อันเป็นที่มาของประวัติอำเภอตาคลีชื่อของอำเภอตาคลีกล่าวกันว่าเพี้ยนมาจากคำว่า "ตีคลี" หรือ "เดาะคลี"  

ตำนานเมืองพระสังข์ในพระราชนิพนธ์พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยเรื่องสังข์ทองส่วนหนึ่งเป็นตำนานของอำเภอตาคลี ความว่านางจันทร์เทวี มเหสีท้าวยศวิมลคลอดโอรสเป็นหอยสังข์ โหรทำนายว่าจะเป็นกาลกินีจึงถูกขับไล่ออกจากเมืองและถูกจับถ่วงน้ำ พระยานาคได้ช่วยชีวิตไว้และ ส่งพระสังข์ไปอยู่กับนางพันธุรัตน์  ต่อมาพระสังข์ทราบว่าแม่เลี้ยงของตนเป็นยักษ์ จึงคิดหลบหนีเพื่อสืบหานางจันทร์เทวีแม่ที่แท้จริง  พระสังข์ได้ชุบตัวในบ่อทองแล้วสรวมรูปเงาะ ใส่เกือกแก้ว ถือไม้เท้าวิเศษแล้วเหาะหนีไปครั้นเมื่อนางยักษ์กลับจากหาอาหารไม่พบพระสังข์จึงเหาะตามหาและมาทันพระสังข์ที่เขาหน่อ อำเภอบรรพตพิสัย จังหวัดนครสวรรค์  พระสังข์หนีขึ้นไปบนยอดเขาแล้วอธิษฐานว่า"ด้วยบุญญาบารมีของข้าพเจ้า ถ้าจะมีโอกาสกลับไปพบแม่ที่แท้จริงของตนแล้วก็ขออย่าให้นางยักษ์ขึ้นไปบนยอดเขาได้ นางยักษ์ได้แต่ร้องไห้รำพึงรำพันถึงความรักของตนที่มี ต่อพระสังข์อ้อนวอนให้พระสังข์ลงมาหาแต่ นางยักษ์ก็ต้องสิ้นหวังก่อนตายนางบอกพระสังข์ว่า "แม่คงต้องตายอย่างแน่นอนถ้าหากลูกไม่กลับไปอยู่กับแม่แม่ขอลาตาย แต่ก่อนตายแม่ขอให้ลูกท่องมนต์วิชาเรียกเนื้อ เรียกปลา แม่จะเขียนไว้ที่ก้อนหินเชิงเขาหน่อ ลูกรักของแม่จะได้มีวิชาติดตัวไปในอนาคต" เมื่อนางยักษ์เขียนเสร็จก็สิ้นใจตาย ปัจจุบันยังมีร่อยรอยขีดเขียนอยู่ที่เชิงเขาหน่อเป็นหลักฐานแต่ไม่มีใครอ่านออกและศพนางยักษ์พันธุรัตน์ก็กลายเป็นภูเขาหินเรียกว่าเขานางพันธุรัตเมื่อพระสังข์เรียนวิชาเสร็จแล้วก็เหาะมาถึงเมืองสามล     ท้าวสามล มีลูกสาว 7 คน ซึ่งในขณะนั้นเป็น เวลาที่ลูกสาวทั้ง 7 จะเลือกคู่ครองและลูกสาวทั้งหกของท้าวสามลก็เลือกคู่ครองเป็นเจ้าชาย  เหลือแต่ลูกสาวคนที่ 7 คือ นางรจนาไม่สนใจที่จะเลือกเจ้าชาย  แต่กลับเสี่ยงพวงมาลัยเลือกชายคนหนึ่งที่มีรูปร่างหน้าตาขี้เหร่ ผมหยิก ตัวดำ ชอบดอกไม้สีแดงเหมือนคนบ้าใบ้ หรือที่เรียกว่าเจ้าเงาะ เพราะนางรจนาได้เห็นรูปทองข้างในของเจ้าเงาะ ท้าวสามลโกธรมากจึงขับไล่ให้ทั้งคู่ไปอยู่กระท่อมปลายนา เจ้าเงาะถูกกลั่นแกล้งให้ไป หาเนื้อ หาปลา แข่งขันกับหกเขยและทุกครั้งที่แข่งขันเจ้าเงาะก็ชนะทุกครั้ง พระอินทร์เห็นว่าถึงเวลาที่พระสังข์หรือเจ้าเงาะจะต้องครองเมือง จึงแปลงตัวยกทัพมาตีเมืองสามล และท้าพนันตีคลีกัน ท้าวสามลส่งหกเขยไปตีคลี สู้กับเทวดาปรากฏว่าว่าเขยทั้งหก ตีคลีแพ้ ฝ่ายเจ้าเงาะถอดรูปออกเห็นรูปร่างภายในอันงดงามและสวมเครื่องทรงออกไปตีคลีจนชนะเทวดา สถานที่ตีคลี มีลักษณะเป็นลานกว้าง บริเวณนั้นไม่มีต้นไม้ขึ้น เรียกว่า “ลานตีคลี" ซึ่งยังปรากฏอยู่บนเขาตีคลี ในขณะที่ตีคลีอยู่นั้น มีลูกคลีลูกหนึ่งถูกตีอย่างแรงลอยออกไป ทิศตะวันออกของลานตีคลีปะทะเขาทะลุเป็นรูโหว่ ที่เขาช่องลมซึ่งอยู่ในตำบลช่องแค อำเภอตาคลี ตามเส้นทางราดยางจากโรงงานปูนซีเมนต์ โพนทอง-ช่องแค ใกล้กับโรงเรียนวัดเขาผา จุดที่เห็นชัด คือ จุดที่ห่างจากโรงเรียนวัดเขาฝาประมาณ 2 กิโลเมตร หลังจากที่พระสังข์ตีคลีชนะ ท้าวสามลจึงให้พระสังข์ครองเมือง  ชาวบ้านของอำเภอตาคลีมีความเชื่อในตำนานที่เล่าขานกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษจนถึงลูกหลาน ปัจจุบันจะพบเห็นได้จากการที่นำเอาชื่อของบุคคลที่สำคัญในตำนานที่เล่าขานกันมาตั้งชื่อถนนและชื่อซอยต่างๆ ในเมืองตาคลี เช่น  ถนนพระสังข์ ถนนยศวิมล ถนนบ้านไร่ปลายนา ซอยพันธุรัตน์ ซอยลูกคลี ซอยไม้คลี  ซอยสนามคลี นอกจากนี้ธงประจำอำเภอตาคลีก็ใช้เครื่องหมายรูปพระสังข์ทองทรงม้าเดาะคลีอยู่เหนือเมฆ  และสัญลักษณ์ประจำเทศบาลตำบลตาคลี  ก็เป็นสัญลักษณ์พระสังข์ทรงม้าเดาะคลีเช่นกัน

สภาพทั่วไปของอำเภอ

ลักษณะทางภูมิศาสตร์

อำเภอตาคลี [ตา-คลี] เป็นอำเภอหนึ่งตั้งอยู่ทางใต้สุดของจังหวัดนครสวรรค์ มีพื้นที่ 854 ตารางกิโลเมตร ชื่ออำเภอมีที่มาจากลานตีคลี สถานที่แห่งหนึ่งในบทละครเรื่องสังข์ทอง พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย เป็นอำเภอที่มีประชากรมากที่สุดเป็นอันดับ 2 ของจังหวัดนครสวรรค์ รองจากอำเภอเมืองนครสวรรค์

พื้นที่อำเภอตาคลีมีลักษณะเป็นที่ราบ และมีภูเขาจำนวนไม่น้อย จึงมีป่าไม้มากมาย รวมทั้งกองบิน 4 ที่ยังมีต้นไม้หลากสายพันธุ์ที่ยังคงรักษาไว้ แต่ที่มีการอนุรักษ์คือ วนอุทยานถ้ำเพชร-ถ้ำทอง เส้นทางน้ำที่สำคัญ ที่ไหลผ่านอำเภอตาคลี คือ คลองชลประทานชัยนาท-ป่าสัก

อำเภอตาคลี  อยู่ห่างจากตัวจังหวัดนครสวรรค์  ประมาณ 80 กิโลเมตร ห่างจากกรุงเทพฯประมาณ 180 กิโลเมตร   มีพื้นที่ทั้งหมด 854 ตารางกิโลเมตร

อำเภอตาคลีตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือติดต่อกับอำเภอพยุหะคีรีและอำเภอตากฟ้า
• ทิศตะวันออกติดต่อกับอำเภอตากฟ้าอำเภอหนองม่วง และอำเภอบ้านหมี่ (จังหวัดลพบุรี)
• ทิศใต้ติดต่อกับอำเภอบ้านหมี่ (จังหวัดลพบุรี)อำเภออินทร์บุรี (จังหวัดสิงห์บุรี) และอำเภอสรรพยา (จังหวัดชัยนาท)
• ทิศตะวันตกติดต่อกับอำเภอสรรพยาอำเภอเมืองชัยนาท และอำเภอมโนรมย์ (จังหวัดชัยนาท)

แผนที่อำเภอตาคลี   จังหวัดนครสวรรค์

สภาพทางภูมิอากาศ   มี 3 ฤดูกาล

ฤดูร้อน           เดือนมีนาคม     -  เดือนมิถุนายน

ฤดูฝน             เดือนกรกฎาคม  -  เดือนตุลาคม

ฤดูหนาว          เดือนพฤศจิกายน-  เดือนกุมภาพันธ์

ข้อมูลด้านสังคม

ประชากรส่วนใหญ่ นับถือศาสนาพุทธ มีวิถีชีวิตแบบญาติพี่น้อง เอื้อเฟื้อกันเสมอ และร่วมกันรักษาประเพณีท้องถิ่นที่สำคัญ หลากหลาย เช่น

เทศกาลและประเพณี

• งานประเพณีไหว้พระ 9 วัดเมืองตาคลี ช่วงเดือนสิงหาคมของทุกปี
• ประเพณีงานเจ้าแม่ทับทิม เจ้าพ่อเจ้าแม่เมืองตาคลี จัดช่วงเดือนมกราคม–กุมภาพันธ์ของทุกปี
• ประเพณีงานวันคล้ายวันเกิดเจ้าแม่ทับทิม จัดช่วงเดือนเมษายน (สงกรานต์)
• เทศกาลอาหารดีเมืองตาคลี จัดช่วงเดือนสิงหาคม–กันยายน
• งานนมัสการหลวงพ่อเพชร กองบิน 4 จัดเดือนธันวาคม
• งานต้มยาแจกทานวันเกิดหลวงพ่อพรหม ถาวโร วัดช่องแค จัดวันขึ้น 5 ค่ำ เดือน 5

ราวเดือนเมษายนของทุกปี

• งานวันคล้ายวันมรณภาพของหลวงพ่อพรหม ถาวโร จัดระหว่างวันที่ 29 มกราคม-30 มกราคมของทุกปี

ศาสนสถาน

 ข้อมูลด้านเศรษฐกิจ

          อาชีพของประชาชนในอำเภอตาคลี อาชีพหลักของประชาชนในอำเภอตาคลี ได้แก่ เกษตรกรรม เช่น ข้าว  ข้าวโพด  อ้อย  สวนผลไม้ (มะม่วง) ค้าขายผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร รวมไปถึงการเลี้ยงปศุสัตว์ เช่น  โคเนื้อ  สุกร  ไก่พื้นเมือง  ไก่เนื้อ  เป็ดเทศ นอกจากนี้ ยังมีโรงงานอุตสาหกรรม  เช่น โรงงานน้ำตาล  โรงงานผลิตเยื่อกระดาษ  เป็นต้น…

ธนาคารในอำเภอตาคลีมี 9 แห่ง ได้แก่

• ธนาคารออมสินถนนพหลโยธิน
• ธนาคารกรุงไทยถนนตาคลีพัฒนา
• ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตรถนนพหลโยธิน สาขาช่องแค (กำลังดำเนินการ)
• ธนาคารกรุงเทพถนนตาคลีพัฒนา
• ธนาคารกรุงศรีอยุธยาถนนตาคลีพัฒนา
• ธนาคารทหารไทยถนนพระสังข์
• ธนาคารไทยพาณิชย์ถนนศรีเทพ 1
• ธนาคารกสิกรไทยถนนศรีเทพ 2
• ธนาคารธนชาต(สาขาตาคลี วงเวียนตาคลี, สาขาช่องแค)

สถานการณ์แรงงาน

แรงงานของประชาชนในอำเภอตาคลี แรงงานส่วนใหญ่ของประชาชนในอำเภอตาคลี ได้แก่ เกษตรกร และรองลงมา คือรับจ้างทั่วไป

          จำนวนหน่วยธุรกิจที่สำคัญของอำเภอตาคลี

-

          กลุ่มอาชีพเศรษฐกิจชุมชน

-กลุ่มผลิตภัณฑ์ของใช้ในชีวิตประจำวัน หมู่9 บ้านเขาน้อย ต.ตาคลี

-กลุ่มผลิตภัณฑ์จักสานจากก้านลานและไม้ไผ่ หมู่11 บ้านสันติสุข ต.จันเสน

-กลุ่มผลิตภัณฑ์จากผ้าทอ หมู่1 ตำบลจันเสน

-กลุ่มผลิตภัณฑ์เครื่องละคร หมู่2 บ้านตลาดหนองโพ ตำบลหนองโพ

-กลุ่มวิสาหกิจชุมชนศูนย์ชุมชน หมู่4 บ้านหนองสร้อยทอง ตำบลสร้อยทอง

-กลุ่มวิสาหกิจชุมชนศูนย์ชุมชน หมู่2 บ้านโคกกร่าง ตำบลสร้อยทอง

-กลุ่มแม่บ้านเกษตรกรแปรรูปหมูฝอยหวาน หมู่1 บ้านทุ่งทะเลทราย ตำบลสร้อยทอง

-กลุ่มวิสาหกิจชุมชนศูนย์ชุมชนเลี้ยงแพะ แกะตาคลี หมู่2 บ้านโคกกร่าง ตำบลสร้อยทอง